جواب آزمایش کنید صفحه ی ۱۳۸ علوم نهم

مشاهدۀ سلول های خزه 

وسایل و موارد لازم: تیغه، تیغک، میکروسکوپ نوری، آب، بخش های برگی شکل و ساقهمانند خزه.

برای مشاهده  میکروسکوپی بخش های برگی شکل و ساقه مانند خزه، نمونه میکروسکوپی تهیه کنید.آیا بخشهای برگی شکل و ساقه مانند، یاختههای متفاوتی دارند؟ آیا آوند در آنها میبینید؟

 

برای مشاهده سلول‌های خزه، آزمایشی ساده و جالب می‌توان انجام داد. مراحل و مواردی که باید به آن توجه کرد به شرح زیر است:

وسایل و مواد لازم:

• تیغه و تیغک

• میکروسکوپ نوری

• آب

• بخش‌های برگ‌مانند و ساقه‌مانند خزه

مراحل آزمایش:

1. تهیه نمونه:

   • بخش‌های برگ‌مانند و ساقه‌مانند خزه را جدا کنید.

   • با تیغه‌ای تیز، برش‌های بسیار نازک تهیه کنید. این برش‌ها باید به حدی نازک باشند که بتوان نور را از آن عبور داد.

2. آماده‌سازی:

   • برش‌ها را روی تیغه میکروسکوپی قرار دهید.

   • چند قطره آب بر روی نمونه‌ها بریزید تا از خشک شدن آن‌ها جلوگیری شود.

   • تیغک را به آرامی روی نمونه قرار دهید تا نمونه به طور یکنواخت فشرده شود.

3. مشاهده با میکروسکوپ:

   • نمونه‌ها را با میکروسکوپ نوری بررسی کنید.

مشاهدات:

• یاخته‌های برگ‌مانند و ساقه‌مانند: یاخته‌های بخش‌های برگ‌مانند و ساقه‌مانند ممکن است از نظر شکل و اندازه متفاوت باشند، زیرا برگ‌ها بیشتر برای فتوسنتز طراحی شده‌اند و سلول‌های آن‌ها کلروپلاست بیشتری دارند. در حالی که ساقه وظیفه انتقال مواد را بر عهده دارد.

• وجود آوندها: خزه‌ها گیاهان غیر آوندی هستند، بنابراین نباید آوندها (مانند آوند چوبی یا آبکش) را در سلول‌های خزه مشاهده کنید.

این آزمایش می‌تواند به درک بهتر ساختار ساده خزه‌ها و تفاوت یاخته‌های بخش‌های مختلف آن‌ها کمک کند.

جواب فکر کنید صفحه ۱۳۹ علوم نهم

ارتفاع خزهها از چند سانتیمتر بیشتر نمیشود. به نظر شما چرا اندازه جاهایی رشد میکنند که رطوبت کافی وجود دارد؟

 

جواب:

 

خزه‌ها گیاهانی ساده و بدون آوند هستند که سیستم انتقال مواد درونی پیشرفته‌ای مانند گیاهان آونددار ندارند. به همین دلیل، انتقال آب و مواد غذایی در خزه‌ها از طریق انتشار یا نفوذ از سطح سلول‌ها صورت می‌گیرد که این فرآیند محدودیت‌هایی دارد. بنابراین، رشد آن‌ها معمولاً به ارتفاع بسیار کمی محدود می‌شود، زیرا انتقال مواد به بخش‌های بالاتر گیاه دشوارتر می‌شود.

علاوه بر این، خزه‌ها به آب و رطوبت بالا نیاز دارند، چرا که ساختارشان قادر به ذخیره‌سازی موثر آب نیست و برای تولید مثل نیز به آب وابسته‌اند. به همین دلیل، در محیط‌های مرطوب مانند جنگل‌های بارانی، نزدیکی رودخانه‌ها، و مناطق سایه‌دار رشد می‌کنند.

جواب فعالیت صفحه ۱۳۹ علوم نهم

خزه، سرخس، سرو، ذرت و نخود را بر اساس صفتهای زیر و با استفاده از کلید دوراهی ٔ دولپهای ٔ تکلپهای، دانه گروهبندی کنید. داشتن: دانه، گل، آوند، دانه این گروه بندی را به چند شکل میتوانید انجام دهید؟

 

جواب :

برای گروه‌بندی این گیاهان (خزه، سرخس، سرو، ذرت و نخود) بر اساس صفات داده‌شده (دانه، گل، آوند، دولپه‌ای یا تک‌لپه‌ای بودن) و استفاده از کلید دوراهی، می‌توان از چند رویکرد متفاوت استفاده کرد. اینجا یک نمونه از گروه‌بندی آمده است:

روش اول: بر اساس وجود یا عدم وجود دانه

1. گیاهان بدون دانه:

   • خزه

   • سرخس

2. گیاهان دارای دانه:

   • سرو

   • ذرت

   • نخود

روش دوم: بر اساس وجود یا عدم وجود گل

1. گیاهان بدون گل:

   • خزه

   • سرخس

   • سرو (گیاهان مخروط‌دار به‌عنوان بدون گل در نظر گرفته می‌شوند)

2. گیاهان دارای گل:

   • ذرت

   • نخود

روش سوم: بر اساس وجود آوند

1. گیاهان بدون آوند:

   • خزه

2. گیاهان دارای آوند:

   • سرخس

   • سرو

   • ذرت

   • نخود

روش چهارم: بر اساس دولپه‌ای یا تک‌لپه‌ای بودن (در گیاهان گلدار)

1. تک‌لپه‌ای‌ها:

   • ذرت

2. دولپه‌ای‌ها:

   • نخود

ترکیب‌ روش‌ها

می‌توانید ترکیبی از این صفات را برای گروه‌بندی پیچیده‌تر و دقیق‌تر انجام دهید. به‌عنوان مثال:

1. گیاهان بدون دانه و بدون آوند: خزه

2. گیاهان بدون دانه و دارای آوند: سرخس

3. گیاهان دارای دانه و بدون گل: سرو

4. گیاهان دارای دانه، گل و تک‌لپه‌ای: ذرت

5. گیاهان دارای دانه، گل و دولپه‌ای: نخود